Srpska pravoslavna crkva i vernici danas obilježavaju Petrovdanski praznik, a mi danas za Vas donosimo par narodnih vjerovanja i običaja koji se vežu za današnji praznik…
Petrovdan, praznik posvećen svetim apostolima Petru i Pavlu, zauzima posebno mesto u pravoslavnoj tradiciji i svake godine se obeležava 12. jula po novom kalendaru, odnosno 29. juna po starom. To nije samo dan kada se slavi uspomena na dvojicu velikih svetitelja, koji se smatraju stubovima Hristove crkve, već i trenutak kada se završava jedno važno duhovno razdoblje – Petrovdanski post.
- Ovaj post, poznat i kao Apostolski post, ima pokretni karakter i njegova dužina zavisi od datuma Uskrsa. Nekih godina traje svega nedelju dana, dok u drugim može potrajati više od mesec dana. Po strogosti je blaži od Vaskršnjeg ili Božićnog posta, ali njegova duhovna vrednost je neupitna. Vernici ga koriste kao vreme unutrašnjeg preobražaja – trude se da utišaju svoje strasti, očiste srce od nagomilanih grehova i kroz molitvu, uzdržavanje i dobra dela približe se Bogu.
Na sam praznik u crkvama širom pravoslavnog sveta služe se svečane liturgije, a hramovi su ispunjeni vernicima koji dolaze da uzmu učešća u svetom pričešću. To je poseban trenutak, jer se smatra vrhuncem posta i simbolom duhovnog jedinstva sa Hristom.
- Pošto Petrovdan uvek pada u vreme kada post još traje, praznična trpeza je posna. Na stolovima se najčešće nalazi riba, lagana jela od povrća i skromne poslastice. Ako se pije vino, to se čini umereno, sa poštovanjem prema svetom danu i bez ikakvog preterivanja.
Petrovdan nije dan za raskošne gozbe i veselje, već praznik koji se obeležava u miru i tišini. U mnogim domovima se tog dana ne pušta glasna muzika, ne priređuju bučne proslave, već se pali sveća u čast svetih apostola. Sveti Petar, simbol vere i vođstva, i Sveti Pavle, apostol naroda, doživljavaju se kao zaštitnici hrišćana i uzori života u veri. Njihove životne priče, obeležene velikim iskušenjima, ali i ogromnom snagom duhovnog preobražaja, služe kao podsetnik na to koliko je vera važna u čovekovom putovanju kroz život.
- Kraj Petrovdanskog posta ne donosi glasno slavlje. Umesto toga, obeležava se molitvom i zahvalnošću, u želji da mir i duhovna ravnoteža postignuti tokom posta ostanu i u danima koji dolaze. Vernici veruju da post nije samo vremenski period, već prilika za unutrašnje obnavljanje, koje ne treba da se završi poslednjim zalogajem na prazničnoj trpezi.
Petrovdan u narodnom predanju označava granicu između svetih, uzdržanih dana i povratka svakodnevici. Ipak, poruka koju nosi je jasna: ono što se stekne kroz duhovni trud treba čuvati i negovati i nakon posta, jer je pravi smisao praznika – unutrašnji mir i snaga vere.
BONUS TEXT
Veče uoči Petrovdana, koje pada 11. jula, od davnina zauzima posebno mjesto u narodnoj tradiciji i vjerovanjima. To nije samo priprema za praznik svetih apostola Petra i Pavla, već noć za koju se vjeruje da je magična, noć u kojoj priroda zastane, a plamen ognjišta progovara. Stari ljudi su govorili da ono što čovjek te večeri pomisli može da mu se ostvari, zato se vjerovalo da misli moraju biti čiste i usmjerene ka dobru.
Jedan od najprepoznatljivijih običaja vezanih za Petrovdansku noć su vatre koje mladi pale po brdima, livadama i raskrsnicama. Okupljeni oko lomača, oni pjevaju narodne pjesme, igraju kolo i u veselju preskaču vatru. Preskakanje ognja simbolizuje pročišćenje – vjeruje se da tako čovjek dobija snagu, zdravlje i oslobađa se zlih sila koje bi mogle da ga prate kroz godinu. Plamen nije samo simbol radosti, već i granica između svijeta ljudi i nevidljivih sila, zbog čega mu se uvijek prilazilo s poštovanjem.
