U zadnje vreme se na svakom prodajnu mestu mogu kupiti “vejp” proizvodi te niko ne kontroliše ko ih kupuje i ko koristi te se nadamo da će Vam ovaj članak skrenuti pažnju.
- Kokičasta pluća (poznata i kao obliterativni bronhiolitis) je ozbiljno oboljenje koje pogađa male disajne puteve u plućima, čineći disanje otežanim. Iako se obično povezuje sa izlaganjem toksičnim hemikalijama, najpoznatiji uzrok koji je doveo do popularizacije ovog termina bio je diacetil, hemikalija koja se koristi u industriji kokica za mikrotalasnu. Ovaj hemijski sastojak daje specifičan puterasti ukus, ali ako se radnici u fabrikama kokica izlažu njegovim isparenjima tokom dužeg vremenskog perioda, može doći do ozbiljnih oštećenja pluća, što se potom naziva “kokičasta pluća”.
Iako je diacetil glavni uzročnik u nekim industrijama, kokičasta pluća mogu nastati i zbog izloženosti drugim toksičnim isparenjima ili hemikalijama, uključujući one koje se nalaze u e-cigareti, čime se naglašava sve veći rizik povezivanja sa modernim navikama poput vejpovanja.
- Brijana Martin, sedamnaestogodišnja devojka koja je svakodnevno koristila e-cigarete tokom tri godine, postala je jedan od najsvježijih primera kako vejpovanje može imati ozbiljne posledice. Naime, nakon što je počela da ima problema sa disanjem, dijagnostikovan joj je obliterativni bronhiolitis, odnosno kokičasta pluća. Ovaj poremećaj je nepovratan, što znači da oštećenja pluća nisu moguća za izlečenje. Osim toga, postoji i potencijalna opasnost od razvijanja ozbiljnijih problema poput raka pluća u budućnosti.
Priča o Brijani dolazi kao upozorenje za mnoge, naročito mlade ljude, o ozbiljnim rizicima koje nosi dugotrajna upotreba e-cigareta, koje mnogi pogrešno smatraju bezopasnim alternativama tradicionalnom pušenju. Ovaj slučaj je posebno značajan jer pokazuje kako naizgled “mogućnosti za prestanak pušenja” mogu zapravo dovesti do ozbiljnih zdravstvenih problema.
BONUS TEKST
- Priča o Čarobnom frulašu iz Hamelna mnogima je poznata iz bajki braće Grim ili raznih dečjih verzija, ali malo ko zna da se iza nje krije istinit događaj iz kasnog srednjeg veka, koji je do danas ostao obavijen velom misterije. Iako bajka u svom najpoznatijem obliku govori o frulašu koji oslobađa grad od pacova, a potom odvodi decu iz osvete jer nije bio plaćen, istorijski zapisi svedoče o nečem mnogo dubljem, tragičnijem i jezivijem.
Sve počinje 1284. godine u malom nemačkom gradu Hamelnu, koji se tada nalazio u Donjoj Saksoniji. Prema legendi, pojavio se neobičan čovek obučen u šaren kaput, koji je obećao da će grad osloboditi najezde pacova u zamenu za novac. Kad je uspešno oterao pacove muzikom svoje frule, građani su odbili da ispune svoj deo dogovora. U znak osvete, frulaš se vratio i odveo svu gradsku decu, koja su nestala bez traga.
- Međutim, najstariji zapisi o ovom događaju, koji potiču iz samog grada, uopšte ne spominju pacove. U jednom vitražu iz oko 1300. godine, koji je krasio crkvu u Hamelnu, prikazan je čovek u šarenoj odeći kako odvodi decu. Taj vitraž je uništen u 17. veku, ali zapisi o njemu su ostali. Najraniji tekstualni dokaz je iz sredine 15. veka i jasno navodi da je „frulaš u šarenoj odeći“ odveo 130 dece 26. juna 1284. godine. Čak i gradska knjiga Hamelna iz 1384. godine svedoči o tom događaju, beležeći da je prošlo tačno 100 godina „otkako su naša deca nestala“.
Ulica u kojoj su deca navodno poslednji put viđena danas se zove Bungelosenstrasse – što u prevodu znači “ulica bez muzike”. U njoj je i danas zabranjeno svirati, pevati ili puštati muziku, kao znak poštovanja prema davno nestaloj deci. Sama činjenica da se ova zabrana održala kroz vekove svedoči o dubokom tragu koji je događaj ostavio na kolektivnu svest grada.
- Šta se zapravo dogodilo te 1284. godine? Postoji više teorija, od kojih nijedna nije zvanično potvrđena. Jedna od najpopularnijih je da je frulaš bio personifikacija smrti, a nestanak dece povezan s nekom velikom tragedijom, možda bolešću. Ipak, poznata pandemija kuge – crna smrt – pojavila se u Evropi tek pola veka kasnije, što ovu teoriju čini manje verovatnom.
Drugi veruju da su deca možda bila žrtve ekstremnog siromaštva, pa su ih roditelji prodali ili poslali daleko, slično kao što je prikazano u bajci o Ivici i Marici. Neki istoričari povezuju priču s Dečjim krstaškim ratovima, u kojima su mnoga deca, vođena verskim zanosom ili manipulacijom, krenula ka Svetoj zemlji, ali nikada nisu stigla – izgubivši se, umrla ili bivajući prodana u ropstvo.
- Jedna od najozbiljnijih teorija jeste da su deca jednostavno emigrirala. Tokom 13. i 14. veka, mnogi Nemci su napuštali zapad radi kolonizacije Istočne Evrope, naročito područja današnje Poljske, Češke, Rumunije i Mađarske – poznatog istorijskog procesa Ostsiedlung. U tom kontekstu, frulaš bi mogao biti regruter koji je, uz muziku i obećanja, odvlačio mlade ljude ka novom životu. Navodno su takvi regruteri zaista nosili šarenu odeću i koristili instrumente kako bi privukli pažnju.
Još jedna zastrašujuća teorija govori o tzv. plesnoj maniji – fenomenu zabeleženom u srednjovekovnoj Evropi, kada su ljudi padali u trans i neprekidno plesali danima, sve do iznemoglosti, a neki čak i do smrti. Neki istoričari veruju da su deca mogla da budu deo takvog masovnog transa, koji je doveo do njihovog kolektivnog nestanka ili pogibije.
- Ipak, najmračnija pretpostavka, koja je danas retko pominjana zbog svoje surove prirode, jeste ona da je frulaš zapravo bio zlostavljač ili otmičar – možda čak i serijski zločinac – koji je iskoristio nepažnju odraslih da u noći odvede decu iz grada. Ova teorija se oslanja na činjenicu da se konkretni detalji događaja retko spominju u pisanim izvorima, kao da su bili svesno izbrisani ili prikriveni.
Sve ove teorije imaju jedno zajedničko – pokušaj da objasne događaj koji je toliko duboko potresao grad da se prenosi generacijama, vekovima. Istina možda nikada neće biti otkrivena, ali ono što ostaje je činjenica da je nešto izuzetno i tragično zaista desilo u Hamelnu 1284. godine. Priča o Čarobnom frulašu nije samo bajka za decu – to je upozorenje, misterija i kolektivna trauma pretočena u legendu.
