Srpska pravoslavna crkva i vernici danas Guraija, Samona i Aviva koji obeležavaju početak Božićnog posta, a mi danas za Vas donosimo par narodnih vjerovanja i običaja koji se vežu za današnji praznik…
Srpska pravoslavna crkva i njeni vernici danas obeležavaju praznik svetih mučenika Gurija, Samona i Aviva, koji se slavi 15. novembra po starom, odnosno 28. novembra po novom kalendaru. Ovaj praznik je ujedno i prvi dan Božićnog posta, perioda kada se vernici pripremaju za veliki praznik Hristovog rođenja. Sveti mučenici Gurije, Samon i Avivpoznati su po čudesima koja se događaju na njihovom grobu, zbog kojih je obavezno izgovoriti molitvu. Praznik svetih mučenika predstavlja vreme molitve, postа i razmišljanja o duhovnim vrednostima (Izvor: SPC – Srpska pravoslavna crkva).
- Gurije, Samon i Aviv su, prema hrišćanskim izvorima, mučenici koji su stradali tokom vladavine careva Dioklecijana i Maksimijana, koji su poznati po progonu hrišćana. U to vreme, u Edesi, uhvaćena su dva hrišćanska mladića, Gurije i Samon, koji su bili ugledni građani tog grada. Prilikom gonjenja hrišćana, oni su se povukli iz grada i živeli u postu i molitvi, ohrabrujući pravoverne. Na kraju su uhvaćeni i izvedeni pred sudiju, koji im je zapretio smrću ako ne poklone obožavanje idolima.
Gurije i Samon su mu odgovarili da, ako se poklone idolima, duhovno bi propali, bez obzira na to da li bi ih on ubio ili ne. Nakon mučenja, obojica su bila bačena u tamnicu, gde su trpeli glad, tmu i teskobu. Kasnije, nakon novih mučenja, bili su pogubljeni 322. godine za vreme cara Likinija (Izvor: Vikipedija – Gurije, Samon i Aviv).
- Nakon njihovog mučeništva, Aviv, đakon iz Edesi, takođe je postao mučenik, i on je preminuo mučeničkom smrću u plamenu. Njegovo telo je majka uzela iz vatre, a zatim ga sahranila u grobu zajedno sa Svetim Gurijem i Samonom. Veruje se da su mošti ovih svetih mučenika postale izvor mnogih čuda i iscelenja (Izvor: Sveti Mučenici Gurije, Samon i Aviv – Liturgijski život).
Nakon što je gonjenje prestalo, hrišćani su podigli crkvu u čast svetih mučenika Gurija, Samona i Aviva, i njihove mošti položili u kovčeg. Jedno od čuda koja se vezuju za njihove mošti odnosi se na slučaj devojke iz Edesi, kojoj je Got vojnik obećao da će je uzeti za ženu, ali ju je zapravo držao kao robinju. Iako je obećao da je neće zlostavljati, on ju je zlostavljao, a kada mu je žena umrla, odlučio je da je zakopa sa mrtvom ženom. Devica je molila svetog Gurija, Samona i Aviva da je spase, i tada se desilo čudo – svetitelji su je preneli iz Gotske zemlje u Edesu, gde je bila pronađena kraj njihovog groba. Ovo čudo postalo je poznato i često se pominje kao jedno od najznačajnijih svetiteljevih čuda (Izvor: Atma).
Za vreme praznika, vernici se podsećaju na važnost molitve i duhovnog čišćenja, te je važno izgovoriti molitvu u čast ovim svetim mučenicima:
- “Čudesa svetih Tvojih, kao stenu neoborivu si nam darovao Hriste Bože: njihovim molitvama savete zlorečitih razori, osnaži silu carstva, kao jedini Blag i Čovekoljubac.” (Izvor: Feng Shui Foundation)
Početak Božićnog posta označava period duhovne pripreme za proslavu Hristovog rođenja, koji traje od 28. novembra 2025. godine do 6. januara 2026. godine. Ovaj post je prilika za pročišćenje tela i duše, kako bi vernici dostigli unutrašnju harmoniju i pripremili se za pristupanje Svetom oltaru i primanje Svete tajne pričešća. Srpska pravoslavna crkva često naglašava da je post ne samo telesno uzdržavanje, već i duhovno uzdržavanje. Pored uzdržavanja od određene hrane, post podrazumeva i uzdržavanje od grešnih dela, pomisli i želja (Izvor: SPC – Božićni post).
Tokom Božićnog posta, od 28. novembra do 17. decembra 2025. godine, vernici poste prema sledećem rasporedu: ponedeljkom, sredom i petkom posti se na vodi, utorkom i četvrtkom na ulju, a subotom i nedeljom na ribi. Od 18. do 24. decembra, post je organizovan tako da se ponedeljkom, sredom i petkom posti na vodi, dok se utorkom, četvrtkom, subotom i nedeljom posti na ulju. Ovaj raspored omogućava vernicima da kroz post i molitvu očiste svoje telo i dušu, približe se Bogu i pripreme se za dolazak Božića (Izvor: SPC – Postni kalendar).
