Danas ćemo se pozabaviti temom penzionera, koji čine najugroženiju grupu u društvu. Naime ljude većinu svog života provedu radeći dugi niz godina a onda kada odu u penziju jedva preživljavaju. Ove osobe se suočavaju s izazovom da žive od oskudnih prihoda koji se brzo iscrpljuju raznim troškovima, kao što su troškovi liječenja i druge obaveze. Shodno tome, ostavljena im je ograničena količina novca za preživljavanje do kraja života. U Srbiji su penzije od početka ove godine zabeležile značajan rast od 14,8 odsto, što je rezultiralo impresivnim prosečnim iznosom penzije od 45.775 dinara u januaru. Za one sa minimalno 20 godina radnog staža i minimalnom registracijom, zvanični obračuni ukazuju na mesečnu penziju nešto više od 100 evra, što odgovara 14.366 dinara. Zakon o rehabilitaciji pruža sveobuhvatan okvir za proces rehabilitacije i ističe pravne posljedice za pojedince kojima su prava oduzeta zbog političkih, vjerskih, nacionalnih ili ideoloških razloga.
Prema odredbama ovog zakona, pojedinci koji su uspješno prošli rehabilitaciju imaju pravo na određene privilegije. To uključuje pravo na poseban staž, koji se obračunava dva puta za vrijeme trajanja kazne zatvora, kao i mjesečnu novčanu naknadu. Dodatno, ako nakon isteka kazne zatvora nastupi nezaposlenost zbog povrede prava i sloboda zaštićenih ovim zakonom, smatra se poseban penzijski staž koji može trajati do dvije godine. Da bi stekli pravo na mjesečnu novčanu naknadu, pojedinci moraju imati najmanje osam godina penzijskog staža, koji se posebno procjenjuje u skladu sa propisima navedenim u Zakonu o rehabilitaciji. Važno je istaći da se poseban period za primanje penzije, kako je to predviđeno Zakonom o rehabilitaciji, razlikuje od onog koji je određen Zakonom o penzijskom i invalidskom osiguranju.
Ovaj određeni staž nije evidentiran u službenoj evidenciji i ne utiče na obračun iznosa penzije. Zakon o rehabilitaciji definiše poseban penzijski staž isključivo u svrhu kvalifikovanja za mjesečnu naknadu. Prilikom podnošenja zahtjeva za rehabilitaciju, pojedinci moraju dostaviti potrebne dokaze, uključujući sudsku odluku kojom se potvrđuje njihova rehabilitacija i dokumentaciju u kojoj se detaljno navodi trajanje njihovog zatvora ili nezaposlenosti nakon puštanja na slobodu. Osim toga, kao dio procesa za primanje mjesečne finansijske stipendije, kandidati moraju dostaviti potvrdu o aktivnom bankovnom računu. Filijale Fonda detaljno pregledaju svu dokumentaciju dostavljenu od rehabilitovanih lica radi provjere ispunjenosti uslova i utvrđivanja konkretnog iznosa novčane naknade.
Sistem isplate naknada već je uključio pojedince kojima su odobrena povoljna rješenja kako se postupak u toku. U skladu sa Zakonom o rehabilitaciji, pravo na mesečnu novčanu naknadu utvrđuje se kroz poseban dodatak u iznosu od 50% prosečne mesečne zarade u Republici Srbiji iz prethodnih godina. Važno je napomenuti da ovaj obračun ne obuhvata poreze i doprinose i utvrđuje ga Republički zavod za statistiku. Nakon podnošenja zahtjeva, rehabilitovana osoba ima pravo na ovu mjesečnu naknadu. Pojedinci koji su uspješno prošli rehabilitaciju u skladu sa Zakonom o rehabilitaciji imaju pravo na mjesečnu stipendiju. Navedeni iznosi za naknade su sledeći: U 2024. godini izdvojeno je ukupno 43.004,00 dinara, dok je u 2023. godini izdvojeno 37.467,00 dinara. Utvrđeni iznos za 2022. godinu iznosi 32.932,00 dinara.
Utvrđeni iznos za 2021. godinu iznosi 30.037,00 dinara, dok je u prethodnoj 2020. godini utvrđen iznos od 27.460,00 dinara.
Evidentirani iznos za 2019. godinu iznosio je 24.825,00 dinara, dok je prethodna 2018. imala dokumentovani iznos od 23.947,00 dinara. U 2017. godini evidentirani iznos je 23.049,00 dinara.
Evidentirani iznos za 2016. godinu iznosio je 22.216,00 dinara, dok je za 2015. godinu iznosio 22.265,00 dinara.
U 2014. godini evidentirano je ukupno 21.966,00 dinara, dok je u 2013. godini evidentirani iznos od 20.688,50 dinara.
U 2012. godini dokumentovano je ukupno 18.988,00 dinara. Oni koji su prošli rehabilitaciju primaju mjesečnu stipendiju svakog 15. dana u mjesecu, koji pokriva period od prethodnog mjeseca. Ako primalac mjesečne novčane pomoći (posebne pomoći) umre, osoba koja je snosila troškove sahrane nema pravo na naknadu. Preostali delovi mesečne novčane naknade, koji se nazivaju posebna naknada, ostaju kod korisnika do njegove smrti i adresiraju se u rešenju o zaostavštini, kojim se određuje određeni zakonski naslednik.
